(c) Emy Elleboog
In een vorig artikel in februari lichtte ik de inhoud van het voorontwerp van decreet al toe. Om een optimaal verblijf voor de internen te garanderen, wordt de focus gelegd op de aanwezigheid van voldoende en gekwalificeerd personeel. De administratie wordt samengevoegd voor internaten die minder dan 65 internen bedienen via een fusie. Deze fusie is louter bestuurlijk, mét behoud van de huidige locatie van ieder internaat, haar eigen doelgroepvisie en pedagogisch project.
Overgangsmaatregelen
De voorbije maanden werd intensief overlegd tussen de minister, het parlement en vertegenwoordigers van de internaten. Daaruit kwam nog een hele resem overgangsmaatregelen en werd een evaluatie van het werkingsbudget in het decreet ingeschreven.
Deze maatregelen komen tegemoet aan de bezorgdheden van:
1) kleine internaten die met de grens van 65 internen flirten;
Deze internaten die van oordeel zijn dat ze deze grens, mits het nemen van een aantal initiatieven of het afwerken van renovatieprojecten, in de nabije toekomst wel kunnen garanderen, krijgen 2 gedoogjaren om dit waar te maken. (art 162)
2) de kleine internaten die moeten fusioneren maar vrezen voor de organisatorische en financiële haalbaarheid;
Deze internaten kunnen een samenwerkingsovereenkomst of fusiecompromis afsluiten. Zij krijgen dan extra tijd en bijkomende financiële ondersteuning om de fusie rond te maken en dit gedurende max. 4 jaar. (art 171)
3) de internaten die investeringen hebben lopen en hun afbetalingsplan bedreigd zien;
Een bestuur dat kan aantonen dat het, omwille van een sterke daling van het werkingsbudget, niet langer kan voldoen aan reeds aangegane externe engagementen, kan beroep doen op een bijkomend transitiebudget. Hiervoor wordt tot €2,3 miljoen voorzien. (art. 171 §2)
4) de internaten die oordelen te veel omkadering te krijgen en deze liever omgezet zien naar werkingsmiddelen.
Directeurs kunnen gedurende 8 jaar tot 30% van hun ORE’s omzetten naar werkingsmiddelen. (art. 167)
Werking en omkadering
Het werkingsbudget kent een grondige hervorming en dit brengt heel wat onzekerheden met zich mee. In het verleden was het werkingsbudget het bedrag waarmee de beheerder alles moest voorzien. Dit betrof zowel de dagelijkse uitgaven als de personeelskosten (= omkadering) en eventuele investeringen in infrastructuur.
Met dit decreet krijgen de internaten een werkingsbudget en omkaderingsrekeneenheden. Deze laatste dienen om het personeel te bekostigen en hoeven dus niet meer uit de werkingsmiddelen getrokken te worden. Dit betekent dat de internaten minder liquide middelen krijgen waarover ze zelf kunnen beschikken en dat beangstigt velen. We begrijpen deze angst en willen daarom de vinger aan de pols houden. Niet alleen engageert de minister zich om in gesprek te gaan met de internaten die denken in moeilijkheden te zullen komen, hij zal ook middelen voorzien om – indien nodig – op basis van deze gesprekken nog extra financiële ondersteuning toe te kennen.
Daarnaast nemen we in het decreet ook op dat we op korte termijn – in 2025 – zullen evalueren in welke mate de toegekende werkingsmiddelen al dan niet voldoen en waar er bijgestuurd moet worden. (art. 171 §3)
Welzijn
Een hieraan gekoppelde problematiek, is de financiering van kinderen die gekoppeld zijn aan een welzijnsinstelling. We denken bijvoorbeeld aan kinderen uit de jeugdhulp of kinderen met een verslag. Zij hebben vaak extra zorgen nodig. Vanuit onderwijs wordt hier per kind een extra voorzien van 277,78 ORE. Dit is evenwel niet altijd voldoende. Daarom benadrukken we via art. 14 dat voor elk van deze kinderen een afsprakenkader en ondersteuningsplan moet worden opgemaakt en ondertekend. Eventuele bijkomende omkadering en/of middelen kunnen hierin vervat zitten.
Doorstartdecreet
Tot slot geef ik nog mee dat dit decreet beschouwd wordt als een doorstartdecreet. Dat wil zeggen dat we een grote omwenteling binnen de organisatie en financiering van onze onderwijsinternaten nu in voege willen laten treden en dit kort op de bal zullen opvolgen en bijsturen. Er is hoe dan ook goed geluisterd naar de verzuchtingen. We houden de vinger aan de pols en gaan naar een nieuw tijdperk met één volwaardige vorm van onderwijsinternaten.
Het decreet werd op 14 juni 2023 goedgekeurd en treedt in werking op 1 september 2023.
